Hele kleine zware deeltjes

U weet vast hoe dat gaat. Ik hoef u niet uit te leggen dat wanneer iemand iets uitvindt of ontdekt, er ook meteen behoefte aan ontstaat. Nu heeft ene meneer Higgs wel lang op zijn genoegdoening moeten wachten. In negentien-vier-en-zestig heeft hij bedacht dat er een deeltje zou moeten zijn waaruit alle andere zaken op de wereld, of beter in ons universum, opgebouwd moeten zijn. Kleiner dan een neutron of een proton. Ik kan u vertellen dat een neutron heel klein is. Als u met een scherp potlood een stip op een papier zet, zitten daar meer dan dertig miljard protonen en neutronen in. De zogenaamde Higgs-deeltjes zijn zo klein dat er miljarden van nodig zijn om een proton te maken. Eén Higgs-deeltje stop je dus niet zo maar even in je zak. Fout. Je zak bestaat uit ontelbaar veel Higgs-deeltjes en daarom kan je niet één Higgs-deeltje in je zak stoppen. Of toch, want het geluksdubbeltje van Dagobert Duck bestaat ook uit ontelbaar veel Higgs-deeltjes. Alleen zijn die deeltjes weer in een andere volgorde aan elkaar geplakt. Bent u er nog? Of bent u, net als ik toen ik deze pagina voor eerst typte, de weg al kwijt?

Maar goed, 48 jaar nadat meneer Higgs dacht dat zo een deeltje moest bestaan, lijkt het erop dat het deeltje ook daadwerkelijk is gevonden. Stel je voor, een maand of wat geleden staat op een buurtbarbecue een hoogleraar experimentele deeltjesfysica te kletsen met een verpleegkundige. Het kan echt hoor. Er ontstaat vast en zeker een heel wonderlijke conversatie:

“Zeg Henk, waar ben jij op het ogenblik mee bezig?”  “Ik zoek een bewijs voor het bestaan van de allerkleinste deeltjes in ons universum.” “Oh eh …. Leuk. En wat kan je daarmee?” “Nou, daarmee kan ik het bestaan van neutronen en protonen verklaren.” “Oh eh …. Leuk. En wat kan je daarmee?” “Nou eh… daarmee heb ik een verklaring gevonden voor het gewicht van alle materie op aarde.” “Oh eh …. Leuk. En wat kan je daarmee?” “Nou eh … daarmee kan ik bewijzen dat alle materie opgebouwd is uit een en dezelfde oorsprong.” “Oh eh … leuk. En wat kan je daarmee?” “Nou eh … daarmee bewijs ik dat Higgs gelijk had.” “Oh eh…. leuk. En wie is Higgs?” “Mens, hou op te zeuren en neem een worstje.” “Bestaat die ook uit Higgs-deeltjes?” “Grrrrrrrrr.”

In de kranten, op de radio en op het internet gaat het vandaag over niets anders. Men roept dat het Higgs-deeltje ons leven zou kunnen veranderen. Veranderen zoals het internet het leven heeft veranderd of zoals het vliegtuig van Otto Lilienthal dat deed in de negentiende eeuw. Ik denk dat het allemaal wel goed zal komen. Als wij net zo lang moeten wachten op het resultaat als Higgs heeft gewacht op de ontdekking zie ik het wel komen als ik 98 ben. Zo gaan de dingen nu eenmaal …. Traag. Maar gelukkig wel vooruit. Vooruitgang heet dat.

Tot later. 

Higgs.